خلاصه‌یافته‌ها
۱- مهاجرت مجازی به متخصصان این امکان را می‌دهد که در پروژه‌های جهانی مشارکت کنند، بی‌آنکه کشور خود را ترک کنند.
۲- در سال ۲۰۲۳، بیش از ۲.۲ میلیون نیروی دورکار از برزیل، آرژانتین و مکزیک با شرکت‌های بین‌المللی همکاری کرده‌اند.
۳- دههٔ آینده دهه همکاری‌های جهانی برای به کارگیری هدفمند استعدادهای جهانی است.
مقدمه
در سال‌های گذشته، مسئله مهاجرت متخصصان در کانون توجه رهبران اقتصادی و سیاسی قرار داشته است. با اینکه در موضوع مهاجرت توجه‌ها بیشتر معطوف به جابه‌جایی فیزیکی نیروی انسانی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن برای کشورها بوده؛ اما همزمان تحولی آرام نیز در حال رخ دادن است: نیرشورینگ[۱] و مهاجرت مجازی[۲].
نیرشورینگ چیست؟
نیرشورینگ به معنای برون‌سپاری فعالیت‌ها به کشورهای همسایه است. مزیت این شیوه ویند اقتصادی و فرهنگی کشورها به یکدیگر است. ایالات متحده طی سال‌های اخیر تلاش کرده روابط اقتصادی خود با آمریکای لاتین را تقویت کند. به عنوان نمونه، ابتکار America Crece در سال ۲۰۱۹ با هدف جذب سرمایه برای توسعه زیرساخت‌های این منطقه راه‌اندازی شد. این برنامه بخشی از نیاز به سرمایه‌گذاری در آمریکای‌لاتین را ـ که سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود ـ پوشش می‌دهد و زمینه‌ساز همکاری‌های منطقه‌ای قوی‌تر می‌شود.
در همین راستا، ایالات متحده آمریکا، به واسطه سیاست‌های جدید خود، کوشیده است تا هم از مهاجرت غیرقانونی بکاهد و هم فرصت‌هایی در آمریکای لاتین ایجاد کند. نیرشورینگ به‌خوبی با این رویکرد هماهنگ است؛ زیرا همکاری با کشورهایی چون مکزیک، برزیل و آرژانتین را تسهیل کرده و همزمان اشتغال و نوآوری ایجاد می‌کند.
مهاجرت مجازی؛ جلوه‌ای مهم از نیرشورینگ
نیرشورینگ در سال‌های اخیر در قالب مهاجرت مجازی تحقق یافته و رشد چشمگیری داشته است. در سال ۲۰۲۳، بیش از ۲.۲ میلیون نیروی دورکار از برزیل، آرژانتین و مکزیک با شرکت‌های بین‌المللی همکاری داشتند، در حالی که در کشورهای خود زندگی می‌کردند. این روند در دوران همه‌گیری کرونا شتاب گرفت؛ زمانی که دورکاری به شکل گسترده‌تری پذیرفته شد و فاصله‌های جغرافیایی کم‌رنگ‌تر شدند.
دولت‌های منطقه نیز از این تغییر حمایت کردند. راهبرد ملی مکزیک در امور دیجیتال[۳] و استراتژی تحول دیجیتال برزیل[۴] از جمله برنامه‌هایی بودند که مسیر را برای توسعه زیست دیجیتال در کشورهایشان فراهم کردند. پیامد آن، رشد چشمگیر جامعه مهندسان نرم‌افزار و دیگر متخصصان فناوری بود که اکنون در پروژه‌های جهانی نقش فعالی ایفا می‌کنند.
مهاجرت مجازی این امکان را فراهم کرده است که متخصصان در پروژه‌های جهانی مشارکت کنند، بی‌آنکه کشور خود را ترک کنند.»۲- «در سال ۲۰۲۳، بیش از ۲.۲ میلیون نیروی دورکار از برزیل، آرژانتین و مکزیک با شرکت‌های بین‌المللی همکاری داشتند، در حالی که در کشورهای خود زندگی می‌کردند.
چرا آمریکای لاتین به قطب نوظهور استعدادهای جهانی تبدیل شده است؟
بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، شمار متخصصان آمریکای جنوبی که به‌صورت دورکار برای شرکت‌های آمریکای شمالی فعالیت کردند، ۷۰ درصد رشد داشته. شرکت‌هایی چون گوگل، سیلزفورس و ادوبی بخشی از پروژه‌های کلیدی خود را به تیم‌های منطقه سپرده‌اند؛ زیرا این نیروها از تخصص فنی، هم‌زمانی جغرافیایی و همسویی فرهنگی، تناسب بالایی با شرکت‌های آمریکایی داشته‌اند.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که صنعت جهانی فناوری تا سال ۲۰۳۴ به بیش از ۷.۱ میلیون نیروی متخصص جدید نیاز خواهد داشت. آمریکای لاتین ظرفیت آن را دارد که بخش مهمی از این تقاضا را پاسخ دهد. طبق گزارش بانک توسعه آمریکای لاتین، نیرشورینگ می‌تواند سالانه ۷۸ میلیارد دلار به صادرات این منطقه بیافزاید.
از منظر فردی و اجتماعی نیز پیامدها قابل توجه است. نظرسنجی شرکت Deel نشان می‌دهد مهندسان نرم‌افزار در کشورهای در حال توسعه هنگام همکاری با شرکت‌های خارجی به‌طور متوسط ۲۸ درصد بیش از بازار داخلی درآمد دارند. این امر موجب ارتقای سطح زندگی، انتقال دانش و افزایش سرمایه‌گذاری محلی می‌شود.
ظرفیت‌های مغفول در مناطق غیرشهری
یکی از ره‌آوردهای فراگیری نیرشورینگ، کشف و به کار گرفته شدن استعدادهای جدید و ناشناخته از شهرهای کوچک و مناطق روستایی است. تجربه شرکت BairesDev نشان می‌دهد حدود ۴۰ درصد نیروهای جذب‌شده که به صورت دورکاری با این شرکت همکاری می‌کنند، از شهرهایی با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر هستند. این واقعیت نشان می‌دهد نوآوری مختص طبقه شهرنشین نیست و اقتصاد دیجیتال در خدمت توسعه عادلانه بوده است.
برای شرکت‌های میزبان نیز این فرصت نه تنها کمبود نیروی متخصص را جبران می‌کند بلکه امکان گسترش به بازارهای تازه و ایجاد همکاری‌های پایدار را فراهم می‌سازد. برای جوامع محلی در آمریکای لاتین نیز این روند می‌تواند به توسعه اکوسیستم‌های فناورانه و رشد اقتصادی پایدار منجر شود. یک بازی برد – برد.
نتیجه‌گیری
نیرشورینگ و مهاجرت مجازی تنها ابزارهایی برای کاهش هزینه‌ها نیستند؛ بلکه الگویی نو برای سازمان‌دهی اقتصاد جهانی به شمار می‌روند. این الگو متخصصان نسل اول در کشورهای آمریکای لاتین را قادر می‌سازد به اقتصاد جهانی متصل شوند و همزمان به توسعه محلی کمک کنند.
دهه پیش‌رو، دهه همکاری‌های جهانی برای به کارگیری استعدادهای جهانی است. سرمایه‌گذاری و حمایت بیشتر از این استعدادهای فناور می‌تواند نسل تازه‌ای از مهاجران مجازی را پرورش دهد؛ نسلی که مشتاق یادگیری مهارت‌های جدید است، فرصت‌های تازه می‌سازد و به توسعه همزمان جوامع محلی و اقتصاد جهانی کمک می‌کند.
