تحلیل پلتفرمیِ ادغام
ادغام پی‌جی‌زد [۱] و پان‌لاکچری‌کارز [۲] به‌ویژه از منظر مدل‌های پلتفرمی قابل بررسی است. در این ادغام، پی‌جی‌زد که در فروش خودروهای لوکس مانند پورشه و بنتلی فعالیت دارد، به پان‌لاکچری‌کارز ملحق می‌شود که در زمینه‌های مختلفی ازجمله فروش و اجارۀ دوچرخه به‌صورت پلتفرمی فعالیت می‌کند. این ترکیب به‌خوبی نظریه تکمیل‌کننده‌ها را در اقتصاد پلتفرم به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه دو شرکت با ادغام فعالیت‌های خود می‌توانند ارزش بیشتری برای مشتریان ایجاد کنند.
برای درک بهتر این موضوع، به بررسی مدل‌های مختلف کسب‌وکار خواهیم پرداخت. در این تحلیل، یک سر طیف را به مدل‌های مبتنی بر نمایندگی (agency-based) و سر دیگر را به مدل‌های مبتنی بر فروش (merchant-based) اختصاص خواهیم داد تا تفاوت‌ها و شباهت‌های این مدل‌ها را روشن کنیم.
مدل‌های کسب‌وکارِ پلتفرمی
در مدل مبتنی بر نمایندگی (agency-based)، شرکت به‌عنوان یک واسطه عمل می‌کند و فقط زمینه را برای تعامل بین ارائه‌دهندگان خدمات و مشتریان فراهم می‌کند. مثلاً اِربی‌اِن‌بی[۳] یک مثال بارز از این مدل است. این شرکت مالک هیچ‌یک از املاک اجاره‌ای نیست، بلکه بستری را فراهم می‌کند که در آن مالکان خانه‌ها می‌توانند املاک خود را به‌صورت کوتاه‌مدت به مهمانان اجاره دهند. این مدل به اِربی‌اِن‌بی اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در املاک، سود ببرد.
در مقابل، مدل مبتنی بر فروش (merchant-based)، به این صورت است که شرکت محصولات را خریداری کرده و سپس آن‌ها را به مشتریان می‌فروشد، مثل یک خرده‌فروش سنتی مانند وال‌مارت [۴] که محصولات را از تولیدکنندگان خریداری کرده و سپس به مشتریان می‌فروشد. این مدل نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر و مدیریت موجودی است، اما کنترل بیشتری بر روی محصولات و قیمت‌گذاری دارد.
ترکیب مدل‌ها در ادغام شرکت پی‌جی‌زِد و پان‌لاکچری‌کارز
ادغام پی‌جی‌زد و پان‌لاکچری‌کارز عمدتاً به فعالیت‌های مبتنی بر فروش مربوط است، زیرا هر دو شرکت در زمینۀ خرید و فروش خودروهای لوکس فعالیت دارند. با این حال، فعالیت‌های پلتفرمی پان‌لاکچری‌کارز در زمینۀ اجارۀ دوچرخه می‌تواند به ایجاد ارزش افزوده در این ادغام کمک کند. این ترکیب می‌تواند به بهبود خدمات پس از فروش، نگهداری خودروها و ارائۀ راه‌حل‌های حمل‌ونقل جامع برای مشتریان منجر شود.
نظریۀ تکمیل‌کننده‌ها و اثرات شبکه
نظریۀ تکمیل‌کننده‌ها که به‌ویژه توسط برندن‌برگر و نالباف[۵] مطرح شده، بر این اصل استوار است که محصولات یا خدمات متفاوت می‌توانند با همدیگر ارزش بیشتری برای مشتریان ایجاد کنند. در این ادغام، پی‌جی‌زد و پان‌لاکچری‌کارز با ترکیب فعالیت‌های خود می‌توانند پیشنهادات جذاب‌تری برای مشتریان فراهم کنند.
برای مثال، همکاری اخیر میان اِربی‌اِن‌بی و چارج‌پوینت[۶] نمونه‌ای از این نوع تکمیل‌کننده‌ها است. شارژرهای الکتریکی چارج‌پوینت مکمّل اجاره‌های اِربی‌اِن‌بی هستند و با افزودن امکانات شارژ خودروهای الکتریکی، ارزش و جذابیت اقامتگاه‌های اِربی‌اِن‌بی را بیش‌ازپیش برای مهمانان افزایش داده است. این همکاری باعث شده است مهمانان با خیال راحت اقامتگاه‌هایی را انتخاب کنند که نیازهای آن‌ها را پاسخ می‌دهد. به همین ترتیب، این ادغام نیز می‌تواند از تکمیل‌کننده‌ها برای افزایش ارزش و جذابیت خودروهای لوکس استفاده کند.
همچنین، استفاده از ابزارهای پرداخت در پلتفرم‌های تجارت الکترونیک نیز نمونه‌ای دیگر از تکمیل‌کننده‌ها است. مثلاً یک پلتفرم تجارت الکترونیک با ادغام با ابزارهای پرداخت مانند پِی‌پَل[۷] یا اِسترایپ[۸] می‌تواند تجربۀ خرید را برای مشتریان خود آسان‌تر و سریع‌تر کند. این ادغام‌ها به مشتریان اطمینان می‌دهند که پرداخت‌هایشان امن و سریع انجام می‌شود، که این به‌نوبۀ خود باعث افزایش رضایت و اعتماد مشتریان به پلتفرم نیز خواهد شد. درنتیجه، ادغام پی‌جی‌زِد و پان‌لاکچری‌کارز نیز می‌تواند با بهره‌گیری از چنین تکمیل‌کننده‌هایی، تجربۀ مشتریان را بهبود بخشد و ارزش افزوده بیشتری ایجاد کند.
اثر شبکه‌ای و رقابت
با توجه به نظریۀ برندن‌برگر و نالباف، این ادغام می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رقابت در بازار خودروهای لوکس داشته باشد. با افزایش تنوع محصولات و خدمات، این ادغام می‌تواند به جذب مشتریان جدید و افزایش رضایت مشتریان فعلی کمک کند. همچنین، با ارائۀ پیشنهادات منحصربه‌فرد، این ادغام می‌تواند به ایجاد موانع ورود برای رقبای جدید کمک کرده و موقعیت رقابتی شرکت‌ها را تقویت کند.
نتیجه‌گیری
در نهایت، تأیید ادغام پی‌جی‌زد و پان‌لاکچری‌کارز توسط نهاد رقابت بلژیک نشان‌دهندۀ یک استراتژی تجاری موفق در جهت افزایش ارزش پلتفرم و تقویت موقعیت رقابتی در بازار خودروهای لوکس است. این ادغام نمونه‌ای از بهره‌برداری از تکمیل‌کننده‌ها و تقویت اثرات شبکه‌ای در مدل‌های کسب‌وکار پلتفرمی است. نهاد رقابت بلژیک با تأیید این ادغام، شرایط لازم برای اعمال رویۀ سادۀ ادغام را تأمین کرده و به نظر می‌رسد که این تغییرات می‌تواند به نفع مشتریان و بازارهای هدف باشد.
سازمان رقابت بلژیک در تصمیم خود که در تاریخ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۴ صادر شد، اعلام کرد که شرایط لازم برای اعمال رویۀ سادۀ ادغام این دو شرکت برآورده شده است و با این ادغام موافقت می‌کند.
