خانه » مقالات » چگونه در عصر دیجیتال فرزندان شادتری را تربیت کنیم
چگونه در عصر دیجیتال فرزندان شادتری را تربیت کنیم
اضطراب عصر مانیتورها
سه شنبه, ۴ خرداد ۱۴۰۲
زمان تقریبی مطالعه ۲۳ دقیقه
چه مدت تماشای تلویزیون برای کودکان مناسب است؟ آیا این بازی‌‌های آنلاین برای یک بچه 12 ساله ایمن و مناسب است؟ و شما چگونه درباره محتوای غیراخلاقی با نوجوانان گفتگو می‌کنید؟ متخصصان توصیه‌هایی را به منظور رشد آنلاین فرزندان‌‌تان ارائه می‌دهند.

سال‌‌های کودکی

مانیتورها برای والدینِ پرمشغله موهبت هستند، مخصوصاً آن‌‌هایی که دست‌تنها هستند. فرزندتان را پای تلویزیون یا یک ویدیو در تبلت بنشانید و به همین راحتی شما 10 دقیقه برای تلفن زدن به یک همکار، شستن ظروف یا دوش گرفتن فرصت دارید.

اما دکتر جیان شینسکی[۱]، رئیس آزمایشگاه کودک[۲] در رویال هالووی[۳] دانشگاه لندن که بر روی یادگیری و حافظه کودکان پژوهش میکند، مدعیست که پیش از دو و نیم سالگی، بچه‌‌ها چیز زیادی از آنچه در مانیتورها میبینند یاد نمیگیرند. «برای بچه‌های زیر دو سال بسیار سخت است که بدون کمک بزرگسالان، از یک ویدیو چیزی بفهمند.» شینسکی اضافه میکند: «به این علت که فهم صحبت‌‌ها برای آن‌‌ها مشکل است و ارتباطی بین اتفاقات روی مانیتور با زندگی واقعی مشاهده نمیکنند.»

فرضیهای جایگزین نیز وجود دارد: در زمانی که فرزندان شما در مقابل یک مانیتور نشسته‌‌اند، آن‌‌ها چیز بالقوه بسیار غنیتری را –مثلاً خواندن یک کتاب، انجام یک تمرین بدنی یا حتی خوابیدن– را از دست میدهند. تحقیقات نشان می‌‌دهد که میزان مطالعۀ کودکان در سال‌‌های اخیر کاهش یافته است. شینسکی میگوید این مسئله بالقوه آسیبزاست؛ زیرا با خواندن کتاب، واژگانی را می‌آموزیم که معمولاً در زندگی روزمره شنیده نمی‌شوند.

در بریتانیا هیچ راهبرد مشخصی برای [میزان] زمانی که کودکان با مانیتورها سروکار دارند وجود ندارد. اما سازمان بهداشت جهانی[۴]، روانشناس دپارتمان آموزش دانشگاه آکسفورد، می‌‌گوید: مسئلۀ مهم آن چیزی است که در خلال این زمان رخ می‌‌دهد. شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد اگر فرزند شما با تصاویر روی مانیتور به شیوه‌‌ای مؤثر و سازنده مواجه شود، فرآیند یادگیری اتفاق میافتد. اما اینگونه نیست که همۀ نرم‌افزار‌‌ها، بازی‌‌ها و برنامه‌‌های تلویزیونی برای رشد آن‌‌ها مفید باشند.

انتخاب یک اپلیکیشن و یا بازیِ باکیفیت ضروری است. در بُعدِ محتوایی، دکتر ماترز بر بایستی کلیدواژۀ «هوشیاری»[۷]، معاون امنیت آنلاین کودکان در انجمن ملی مبارزه با ظلم به کودکان[۱۰]، بسیاری از جوانان آموزش جنسی را از اینترنت دریافت میکنند. «اما پورن یک رفتار نرمال نیست، بلکه یک فانتزیِ مشکلزا است. پورن نشاندهندۀ رابطهای متوازن و متعادل نیست، و در آن خشونت زیادی نسبت به زنان وجود دارد.»

جوانان باید بدانند که پورن به‌منظور پولدرآوردن طراحی شده است، نه به‌منظور آموزش مطالب مفید جنسی و یا فرمهای بدنیِ سالم. اما مراقب باشید که موضعگیری شما به نوجوانتان این حس را منتقل نکند که هرگز نمیتواند درمورد احساسات درونیِ خود با شما صحبت کند.

پیش از هر چیز به آنها اطمینان دهید که هرچه به شما بگویند، شما عصبانی یا ناراحت نخواهید شد یا آنها را قضاوت نمی‌‌کنید. تازمانی‌که آنها این را ندانند، احتمالاً بیش‌ازحد از صادق‌بودن میترسند. همچنین، در مواقعی که ناراحت یا عصبانی هستید گفت‌وگو نکنید. از فرزندتان بپرسید که چگونه با اینگونه محتواها مواجه شده است و درمورد آن چه احساسی دارد. تأکید کنید که نباید احساس شرم کند. اگر راحتتر است، این گفت‌وگو را درحال پیادهروی در بیرون از منزل و یا در ماشین انجام دهید تا رودررو نباشید و فشار روانی کمتری حس کنید.

شرکت چایلدنت تحقیقاتی را انجام داد تا دریابد والدین برای خنثی‌کردن این گرداب اطلاعات نادرست به فرزندان خود چه میگویند. به گفتۀ گاردنر، «بسیاری از جوانان پاسخ دادند: هیچ. والدین‌‌شان دراین‌باره با آن‌‌ها گفت‌وگو نمی‌‌کنند».

بنابراین اگر والد هستید، ناچارید به این گفت‌وگوی دشوار تن دهید. شما باید در عینِ غیرشخصی‌کردنِ موضوع گفت‌وگو، از این مسئله مطمئن شوید که فرزندتان نسبت به نامناسببودن اینگونه محتوای اینترنتی وقوف پیدا کرده است. نکتۀ کلیدی –که در مورد همۀ گروههای سنی صدق می‌کند– این است که به فرزند خود بفهمانید که احساس ناراحتیِ او یک نگرانیِ مشروع است که میتواند آن را [با شما] به اشتراک بگذارد.

گاردنر میگوید: «آزار و اذیت جنسیِ آنلاین میتواند اشکال مختلفی داشته باشد: از گرفتن و اشتراکگذاری تصاویر خصوصی و تهدید به تجاوز گرفته تا دریافت تصاویر غیراخلاقی یا مرتبط با گرایشات جنسی مختلف. اگر جوانان فکر کنند این رفتار طبیعی است، آن را گزارش نمیکنند و درنتیجه آن رفتار ادامه مییابد. آنها باید بدانند که اگر احساس میکنند خط قرمزی درحال شکسته‌شدن است، گزارشدادنِ آن به دیگران میتواند مفید باشد.»

مانند تمامی گروههای سنی، جوانان به‌خوبی از نحوۀ استفادۀ شما از دستگاههای دیجیتال آگاه خواهند بود. با آنها درمورد مسائل خود صحبت کنید، مسائلی از قبیل وسوسۀ وقتگذرانی بیش‌ازحد در اینترنت. درمورد مرزها و قواعد خانواده با آنها صحبت کنید؛ برای مثال در این مورد که سر میز غذا کسی نباید از تلفن همراه استفاده کند.

تکنولوژی مزایای بسیاری برای ما به ارمغان میآورد؛ اما جهان واقعی نیز مهم است.

پانوشت
۴- World Health Organization (WHO)[efn_note]برای کودکان زیر یک سال تماشای مانیتورها را بههیچوجه توصیه نمیکند. همچنین برای کودکان بین دو تا چهار سال یک ساعت و یا کمتر در روز را توصیه میکند.

بعضی از محققان بر این نکته تأکید میکنند که این اعداد ایدئال هستند و در بسیاری از خانواده‌‌ها عملی نیستند. آنها درعوض یک فرمول کاهشِ آسیب را توصیه میکنند: اگر کودک شما حدود بیست دقیقه تحت نظارت شما برنامۀ تلویزیونیِ مخصوص کودکان تماشا کند، برای رشد کودکان بسیار کمخطرتر از مشاهدۀ ساعت‌‌ها محتوای تلویزیونیِ بزرگسالان بدون نظارت شماست.

مسئلۀ مهم دیگر نوع محتوایی است که کودکان با آن مواجه میشوند. شینسکی میگوید چیزی که مهم است این است که آن برنامه‌‌ها آموزشی، با سرعتی آهسته، و مناسب سن [کودک] باشند. به‌تازگی پژوهشی انجام شده است که نشان میدهد استفادۀ بیش از حد کودکان از مانیتورها ممکن است منجر به محدودشدنِ دایرۀ لغات آنها و کاهش توانایی کنترل خشم در آن‌‌ها شود و آن‌‌ها را حساستر و پرخاشگرتر کند. اما شینسکی هشدار میدهد که تقریباً تمام این مطالعات تنها بر روی همبستگی‌‌ها و نه رابطۀ علت و معلولی بنا شده است. «برای مثال آیا مشاهدۀ طولانی‌مدت مانیتورها منجر به اختلالاتِ توجه میشود؟ یا اینکه آیا کودکی که دچار اختلال توجه است، اجازه دارد باز هم پای صفحهنمایش بنشیند؟» همچنین شاید عوامل دیگری از قبیل استرس والدین و عوامل اقتصادی و اجتماعی وجود داشته باشند که تبعات مرتبط با مواجهۀ [بیشازحد] با صفحهنمایشها و رشد را پیشبینی کنند.

بنابراین آیا نشستن پای مانیتورها هیچ سودی برای کودکان خردسال ندارد؟ شینسکی میگوید: «یک مزیّت آن پیشرفت کنترل آنها بر عضلاتِ ظریفِ مغزی و عصبی بهواسطۀ کار با صفحات لمسی است». اما این چیزی است که هزینهای گزاف بابت آن پرداخت میشود.

کودکان پیش‌دبستانی

به محض اینکه کودکان به سن دو سالگی برسند، مزایای آموزشیِ استفاده از مانیتورها آشکار میشود. ساندرا ماترز[efn_note]Dr Sandra Mathers

۵- برای کودکان زیر یک سال تماشای مانیتورها را بههیچوجه توصیه نمیکند. همچنین برای کودکان بین دو تا چهار سال یک ساعت و یا کمتر در روز را توصیه میکند.

بعضی از محققان بر این نکته تأکید میکنند که این اعداد ایدئال هستند و در بسیاری از خانواده‌‌ها عملی نیستند. آنها درعوض یک فرمول کاهشِ آسیب را توصیه میکنند: اگر کودک شما حدود بیست دقیقه تحت نظارت شما برنامۀ تلویزیونیِ مخصوص کودکان تماشا کند، برای رشد کودکان بسیار کمخطرتر از مشاهدۀ ساعت‌‌ها محتوای تلویزیونیِ بزرگسالان بدون نظارت شماست.

مسئلۀ مهم دیگر نوع محتوایی است که کودکان با آن مواجه میشوند. شینسکی میگوید چیزی که مهم است این است که آن برنامه‌‌ها آموزشی، با سرعتی آهسته، و مناسب سن [کودک] باشند. به‌تازگی پژوهشی انجام شده است که نشان میدهد استفادۀ بیش از حد کودکان از مانیتورها ممکن است منجر به محدودشدنِ دایرۀ لغات آنها و کاهش توانایی کنترل خشم در آن‌‌ها شود و آن‌‌ها را حساستر و پرخاشگرتر کند. اما شینسکی هشدار میدهد که تقریباً تمام این مطالعات تنها بر روی همبستگی‌‌ها و نه رابطۀ علت و معلولی بنا شده است. «برای مثال آیا مشاهدۀ طولانی‌مدت مانیتورها منجر به اختلالاتِ توجه میشود؟ یا اینکه آیا کودکی که دچار اختلال توجه است، اجازه دارد باز هم پای صفحهنمایش بنشیند؟» همچنین شاید عوامل دیگری از قبیل استرس والدین و عوامل اقتصادی و اجتماعی وجود داشته باشند که تبعات مرتبط با مواجهۀ [بیشازحد] با صفحهنمایشها و رشد را پیشبینی کنند.

بنابراین آیا نشستن پای مانیتورها هیچ سودی برای کودکان خردسال ندارد؟ شینسکی میگوید: «یک مزیّت آن پیشرفت کنترل آنها بر عضلاتِ ظریفِ مغزی و عصبی بهواسطۀ کار با صفحات لمسی است». اما این چیزی است که هزینهای گزاف بابت آن پرداخت میشود.

کودکان پیش‌دبستانی

به محض اینکه کودکان به سن دو سالگی برسند، مزایای آموزشیِ استفاده از مانیتورها آشکار میشود. ساندرا ماترز[efn_note]Dr Sandra Mathers[/efn_note]، روانشناس دپارتمان آموزش دانشگاه آکسفورد، می‌‌گوید: مسئلۀ مهم آن چیزی است که در خلال این زمان رخ می‌‌دهد. شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد اگر فرزند شما با تصاویر روی مانیتور به شیوه‌‌ای مؤثر و سازنده مواجه شود، فرآیند یادگیری اتفاق میافتد. اما اینگونه نیست که همۀ نرم‌افزار‌‌ها، بازی‌‌ها و برنامه‌‌های تلویزیونی برای رشد آن‌‌ها مفید باشند.

انتخاب یک اپلیکیشن و یا بازیِ باکیفیت ضروری است. در بُعدِ محتوایی، دکتر ماترز بر بایستی کلیدواژۀ «هوشیاری»[efn_note]Minds On

۶- Dr Sandra Mathers[/efn_note]، روانشناس دپارتمان آموزش دانشگاه آکسفورد، می‌‌گوید: مسئلۀ مهم آن چیزی است که در خلال این زمان رخ می‌‌دهد. شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد اگر فرزند شما با تصاویر روی مانیتور به شیوه‌‌ای مؤثر و سازنده مواجه شود، فرآیند یادگیری اتفاق میافتد. اما اینگونه نیست که همۀ نرم‌افزار‌‌ها، بازی‌‌ها و برنامه‌‌های تلویزیونی برای رشد آن‌‌ها مفید باشند.

انتخاب یک اپلیکیشن و یا بازیِ باکیفیت ضروری است. در بُعدِ محتوایی، دکتر ماترز بر بایستی کلیدواژۀ «هوشیاری»[efn_note]Minds On[/efn_note] تأکید میکند -که بهجای مواجهۀ منفعلانه، باعث مواجهۀ فعالانۀ کودک [با محتوای عرضهشده] میشود. ترجیح والدین این است که کودک مواجههای فعالانه با آنچه با آن مواجه میشود داشته باشد.

این نکته نیز حیاتی است که در کنار هم به‌مرور محتوای دیجیتال بپردازید. مَتِرز میگوید: «به انتخاب اپلیکیشن یا بازی طوری بیندیشید که برای انتخاب یک کتاب می‌‌اندیشید، [بهعنوان] چیزی که کیفیتِ اوقاتی که در کنار هم هستید را ارتقا بدهد».

کودکان مقطع ابتدایی

در این مرحله شما احتمالا احساس میکنید که فرزندتان تکنولوژی را بهتر از شما می‌‌فهمد. پارون کائور[efn_note]Parven Kaur

۷- Minds On[/efn_note] تأکید میکند -که بهجای مواجهۀ منفعلانه، باعث مواجهۀ فعالانۀ کودک [با محتوای عرضهشده] میشود. ترجیح والدین این است که کودک مواجههای فعالانه با آنچه با آن مواجه میشود داشته باشد.

این نکته نیز حیاتی است که در کنار هم به‌مرور محتوای دیجیتال بپردازید. مَتِرز میگوید: «به انتخاب اپلیکیشن یا بازی طوری بیندیشید که برای انتخاب یک کتاب می‌‌اندیشید، [بهعنوان] چیزی که کیفیتِ اوقاتی که در کنار هم هستید را ارتقا بدهد».

کودکان مقطع ابتدایی

در این مرحله شما احتمالا احساس میکنید که فرزندتان تکنولوژی را بهتر از شما می‌‌فهمد. پارون کائور[efn_note]Parven Kaur[/efn_note] که خود متخصص تکنولوژی و مادر دو فرزند است، در ارتباط با همین مسئله،به‌منظور افزایش اعتمادبهنفس والدین،  سایت Kidsnclicks.com را ایجاد کرده است.
او میگوید: «نکتۀ حیاتی این است که هر وسیله یا نرم‌افزاری که به فرزندتان میدهید، خودتان با نحوۀ کار آن آشنایی داشته باشید.» قبل از اینکه ابزاری تکنولوژیک برای کودکتان بخرید، از خود بپرسید آیا من فرصت آشنایی با این وسیله را خواهم داشت؟ اگر بخواهید به فرزندتان شناکردن را آموزش بدهید، صرفاً به این اکتفا نمیکنید که یکسری وسایل کمکی برای او خریده و او را داخل استخر بیندازید. بلکه شما میدانید که اینها چیزی جز ابزار نیستند. این مسئله درمورد ابزارهای فناورانه هم صدق میکند.

بیشتر والدین دربارۀ تکنولوژی نگران هستند. شما باید در عین کنترلِ نگرانی خود، با مشارکت فرزندتان برای حل این مشکل تلاش کنید. کیت ادواردز[efn_note]Kate Edwards

۸- Parven Kaur[/efn_note] که خود متخصص تکنولوژی و مادر دو فرزند است، در ارتباط با همین مسئله،به‌منظور افزایش اعتمادبهنفس والدین،  سایت Kidsnclicks.com را ایجاد کرده است.
او میگوید: «نکتۀ حیاتی این است که هر وسیله یا نرم‌افزاری که به فرزندتان میدهید، خودتان با نحوۀ کار آن آشنایی داشته باشید.» قبل از اینکه ابزاری تکنولوژیک برای کودکتان بخرید، از خود بپرسید آیا من فرصت آشنایی با این وسیله را خواهم داشت؟ اگر بخواهید به فرزندتان شناکردن را آموزش بدهید، صرفاً به این اکتفا نمیکنید که یکسری وسایل کمکی برای او خریده و او را داخل استخر بیندازید. بلکه شما میدانید که اینها چیزی جز ابزار نیستند. این مسئله درمورد ابزارهای فناورانه هم صدق میکند.

بیشتر والدین دربارۀ تکنولوژی نگران هستند. شما باید در عین کنترلِ نگرانی خود، با مشارکت فرزندتان برای حل این مشکل تلاش کنید. کیت ادواردز[efn_note]Kate Edwards[/efn_note]، معاون امنیت آنلاین کودکان در انجمن ملی مبارزه با ظلم به کودکان[efn_note]National Society for the Prevention of Cruelty to Children (NSPCC)

۹- Kate Edwards[/efn_note]، معاون امنیت آنلاین کودکان در انجمن ملی مبارزه با ظلم به کودکان[efn_note]National Society for the Prevention of Cruelty to Children (NSPCC)[/efn_note]، توصیه می‌‌کند به کودکان خردسال خود تلقین کنید که توانایی غلبه بر همۀ چیزهای ترسناک را دارند: «قدرت در دست آنهاست… اگر چیزی باعث ترسشان میشود، باید مانیتور را برگردانند یا خاموش کنند و به کسی درمورد آن بگویند.»

بچه‌‌های مقطع متوسطۀ اول

بسیاری از بچه‌‌ها خیلی پیش‌‌تر از سن ۱۳ سالگی در رسانه‌‌های اجتماعی حضور دارند، اما کائور خاطر نشان می‌‌کند که قوانین حفاظت داده حداقل سن لازم برای ثبت‌نام در رسانه‌‌های اجتماعی را ۱۳ سال قرار دادهاند. زمانی که فرزندتان میخواهد در یک سایت یا پلتفرم مجازی ثبتنام کند، باید همچون نرم‌افزارها، در اینجا هم به بررسی آن سایت بپردازید. کائر میگوید «برای اینکه بتوانید الگوی خوبی در استفاده از رسانههای اجتماعی برای فرزندتان باشید، باید برای زمان وبگردیِ خودتان نیز محدودیت تعیین کنید.»

اگر نوجوان شما به بازی علاقه دارد، شما نیز حتماً باید با آن بازی آشنا باشید و بدانید که چه زمانی ممکن است لحظۀ قطع‌کردن آن فرا برسد. کائور میگوید: «تصور کنید اگر مجبور شوید تماشای نتفلیکس را در لحظهای مهم از داستان متوقف کنید، چقدر عصبی خواهید شد.»

همچنین باید با نوجوانان خود درمورد رفتار درست با دیگران در هر دو فضای آنلاین و آفلاین گفت‌وگو کنید. این پرسش از نوجوانان که تصور می‌‌کنند دیگران ممکن است چه احساسی داشته باشند –به‌خصوص آنهایی که زمان سختی را میگذرانند– میتواند نقطۀ شروع خوبی باشد.

بسیاری از والدین به حق نگران این هستند که فرزندشان مورد آزار و اذیت قرار گیرد؛ اما ممکن است فرزند شما کسی باشد که این آزار را انجام می‌‌دهد. با آنها صحبت کنید که چه زمانی یک «لایک» در رسانه‌‌های اجتماعی می‌‌تواند آنها را در جایگاه تماشاچی قرار دهد. این گفت‌وگوها آسان نیستند؛ اما بهتر است چیزی بگویید و درمورد کاستی‌‌های خود [نیز] صادق باشید، نه اینکه آنها را به حال خود رها کنید تا این تجربیات را بهتنهایی از سر بگذرانند.

جوانان

به گفتۀ ویل گاردنر[efn_note]Will Gardner

۱۰- National Society for the Prevention of Cruelty to Children (NSPCC)[/efn_note]، توصیه می‌‌کند به کودکان خردسال خود تلقین کنید که توانایی غلبه بر همۀ چیزهای ترسناک را دارند: «قدرت در دست آنهاست… اگر چیزی باعث ترسشان میشود، باید مانیتور را برگردانند یا خاموش کنند و به کسی درمورد آن بگویند.»

بچه‌‌های مقطع متوسطۀ اول

بسیاری از بچه‌‌ها خیلی پیش‌‌تر از سن ۱۳ سالگی در رسانه‌‌های اجتماعی حضور دارند، اما کائور خاطر نشان می‌‌کند که قوانین حفاظت داده حداقل سن لازم برای ثبت‌نام در رسانه‌‌های اجتماعی را ۱۳ سال قرار دادهاند. زمانی که فرزندتان میخواهد در یک سایت یا پلتفرم مجازی ثبتنام کند، باید همچون نرم‌افزارها، در اینجا هم به بررسی آن سایت بپردازید. کائر میگوید «برای اینکه بتوانید الگوی خوبی در استفاده از رسانههای اجتماعی برای فرزندتان باشید، باید برای زمان وبگردیِ خودتان نیز محدودیت تعیین کنید.»

اگر نوجوان شما به بازی علاقه دارد، شما نیز حتماً باید با آن بازی آشنا باشید و بدانید که چه زمانی ممکن است لحظۀ قطع‌کردن آن فرا برسد. کائور میگوید: «تصور کنید اگر مجبور شوید تماشای نتفلیکس را در لحظهای مهم از داستان متوقف کنید، چقدر عصبی خواهید شد.»

همچنین باید با نوجوانان خود درمورد رفتار درست با دیگران در هر دو فضای آنلاین و آفلاین گفت‌وگو کنید. این پرسش از نوجوانان که تصور می‌‌کنند دیگران ممکن است چه احساسی داشته باشند –به‌خصوص آنهایی که زمان سختی را میگذرانند– میتواند نقطۀ شروع خوبی باشد.

بسیاری از والدین به حق نگران این هستند که فرزندشان مورد آزار و اذیت قرار گیرد؛ اما ممکن است فرزند شما کسی باشد که این آزار را انجام می‌‌دهد. با آنها صحبت کنید که چه زمانی یک «لایک» در رسانه‌‌های اجتماعی می‌‌تواند آنها را در جایگاه تماشاچی قرار دهد. این گفت‌وگوها آسان نیستند؛ اما بهتر است چیزی بگویید و درمورد کاستی‌‌های خود [نیز] صادق باشید، نه اینکه آنها را به حال خود رها کنید تا این تجربیات را بهتنهایی از سر بگذرانند.

جوانان

به گفتۀ ویل گاردنر[efn_note]Will Gardner[/efn_note]، مدیرعامل شرکت بینالمللی چایلدنِت[efn_note]Childnet International

سایر مقالات