امروزه با پیشرفت­ های چشمگیر و روزافزون سطوح کاربردی فناوری «هوش مصنوعی»، سیستم های مجهز این فناوری، عملکردی شبیه عملکرد ذهن انسان دارند که در آینده نزدیک، این قرابت عملکردی بیش از پیش خواهد بود. فناوری یاد شده در حل بسیاری از معضلات و خواسته های پیچیده بشر، نقش آفرینی موثری دارد.

در همین راستا، اندیشمندان عرصه معارف اسلامی به دنبال راهکارهایی برای استفاده از قابلیت های این فناوری در حل مسائل دینی هستند. مهم ترین سوالی که ممکن است به ذهن پژوهشگران این حوزه خطور کند این است که آیا با توجه به پیشرفت های چشمگیر فناوری های حوزه هوش مصنوعی در عصر کنونی، می توان برای این فناوری، کارکردی شبیه کارکرد ذهن فقیه در جریان فرایند استنباط معارف و احکام دین تعریف کرد؟ آیا نتایج استنباط فناوری هوش مصنوعی، حجیت شرعی خواهد داشت؟ پیش از پاسخ به این سوال، پرسش مهم تر این است که اساساً مصادیق کاربردی استفاده از این فناوری در طول فرآیند اجتهاد کدام­ اند؟

در اثر حاضر نویسنده کوشیده به طرح مسائلی حول مسئله نخست – و نه پاسخ به آن – و نیز ذکر مصادیق کاربرد هوش مصنوعی در عرصه های مختلف فرآیند اجتهاد بپردازد.