در جلسه نقد کتاب «شبکه‌های اجتماعی؛ سیاست و قدرت» اثر آمبرسینها مطرح شد؛
قدرت امروز در دستان شبکه‌های اجتماعی است
دوشنبه, ۳ مهر ۱۴۰۳
زمان تقریبی مطالعه ۸ دقیقه
در نخستین برنامه از سلسله برنامه‌های نقدکتاب "حاشیه"، کتاب "شبکه‌های اجتماعی؛ سیاست و قدرت" اثر آمبرسینها مورد بررسی قرار گرفت. این برنامه با ارائه دکتر محمدعلی غمامی متخصص حوزه ارتباطات در پژوهشگاه فضای‌مجازی پردیس‌قم برگزار شد و به تحلیل ابعاد مختلف تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سیاست و قدرت اختصاص داشت.

قدرت شبکه‌های اجتماعی

دکتر غمامی بحث را با اشاره به وقایع روز آغاز کرد. او به عملیات “وعده صادق” اشاره کرد که در آن جمهوری اسلامی موشک‌هایی به سمت تل‌آویو پرتاب کرد. تصاویر متناقضی که از این رویداد منتشر شد، نشان از نوسانات عمیق در ارائه اخبار داشت. رسانه‌های رسمی تنها دو تصویر کلی از این عملیات ارائه کردند، در حالی که شبکه‌های اجتماعی با تصاویر شخصی و فوری جنبه‌های جزیی دیگری از واقعیت را نشان دادند.

نتیجه این تحلیل واضح است: قدرت امروز در دستان شبکه‌های اجتماعی است.

 

نگاه بدبینانه نویسنده به شبکه‌های اجتماعی

دکتر غمامی به نظرات آقای آمبرسینها، حقوق‌دانی که به ابعاد مختلف و سلطه‌گر شبکه‌های اجتماعی پرداخته است، اشاره کرد. وی این کتاب را با نگاهی بدبینانه درباره شبکه‌های اجتماعی معرفی کرد و انتقاداتی به ترجمه عنوان کتاب وارد کرد و تأکید کرد که واژه‌های “network” و “poblic” در جامعه‌شناسی و علوم سیاسی اهمیت ویژه‌ای دارند.

نویسنده در این کتاب از واژه ” poblic” به معنای جمعیتی که با یکدیگر ارتباط دارند، صحبت می‌کند و آن را از واژه “عموم” متمایز می‌سازد. این مفهوم در عنوان کتاب حذف شده است که به نظر دکتر غمامی، نقص بزرگی به شمار می‌آید.

چالش محتوای کتاب

دکتر غمامی به تغییراتی در متن کتاب و حذف کلمات کلیدی تأکید کرد. همچنین او به تعدادی از نظریات مطرح شده در کتاب اشاره کرد، از جمله ایده “میس اینفورمیشن” (اطلاعات گمراه‌کننده) که به عنوان اطلاعاتی که حواس افراد را از موضوعات مهم منحرف می‌کنند شناخته می‌شوند. و همچنین اشتباه در ترجمه آن به “مغالطه” را یکی از مشکلات اساسی کتاب دانست.

نویسنده در کتاب خود به بررسی میس اینفورمیشن‌ها در انتخابات هند می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه اینگونه اطلاعات می‌توانند بر روند سیاسی تأثیر بگذارند. دکتر غمامی به نظرات نظریه‌پردازانی همچون جان دیویی و لیپ من اشاره کرد و رویکردهای مختلف آن‌ها در مواجهه با چالش‌های اجتماعی و سیاسی را مورد بررسی قرار داد.

رویکردهای مختلف کتاب در مورد پدیده میس اینفورمیشن‌ها

در انتهای برنامه، دکتر غمامی به راه‌کارهای مختلفی که برای مقابله با چالش‌های ناشی از میس اینفورمیشن‌ها معرفی شده، اشاره کرد:

  1. رویکرد فلسفی و فرهنگی: شامل نقد تکنولوژی مدرن و اهمیت هنر برای بازگشت به ارزش‌های انسانی.
  2. رویکرد حقوقی و سیاسی: نشان‌دهنده اقدامات دولتی و قوانین برای مقابله با اطلاعات نادرست.
  3. رویکرد فنی و فردی: ارائه ابزارها و آموزش‌های لازم به کاربران برای تشخیص اخبار نادرست.

دکتر غمامی اشاره کردند آقای آمبرسینها متمایل به رویکرد اول بوده و دو رویکرد دیگر را مورد نقد قرار دادند.

در پایان دکتر غمامی به نقد رویکرد کتاب آمبرسینها پرداخت و بر این نکته تأکید کرد که نگاه‌ها و نظریات غربی نتوانسته‌اند به درستی به مسائل شرقی پاسخ دهند. او با طرح سوالاتی درباره انتخاب نظریه‌پردازان و رویکردهای کتاب، نشان داد که این آثار نیازمند تجدید نظر و استناد به نظریات شرقی برای درک بهتر واقعیت‌ها هستند.

 

در پایان جلسه آقای دکتر غمامی به سوالات حاضرین در جلسه پاسخ دادند.